Met een cortisol test kun je jouw stressniveau meten. Cortisol is het stresshormoon dat ervoor zorgt dat je altijd ‘aan’ staat. Soms handig, maar bij chronische stress keert het zich tegen je lichaam. In dit artikel vertellen we wat cortisol precies is en hoe je een cortisol test kunt doen. Ook leggen we uit welke andere stresshormonen er zijn en geven we tips om je cortisol waarde te verlagen.
Inhoudsopgave
Wat is Cortisol?
Cortisol is een stresshormoon. Het wordt geproduceerd door je bijnier en zorgt ervoor dat je alert wordt. Zo helpt cortisol je om ’s ochtends wakker te worden, of om te concentreren in het verkeer. Ook zorgt het ervoor dat je langer door kunt gaan als je moet overwerken, of als je een stressvolle en emotionele gebeurtenis doormaakt. Eigenlijk is het een overlevingshormoon. Dankzij cortisol krijg je meer energie en kun je tijdelijk presteren op 130% van je capaciteit. Een beetje zoals koffie dus.
Dat klinkt allemaal goed natuurlijk, cortisol is ook niet slecht. Je hebt het nodig. Maar het is niet gezond om altijd in de ‘overlevingsstand’ te staan. Want als je altijd draait op 130%, dan raakt je lichaam uitgeput. Dat is precies wat er gebeurt bij chronische stress: je hebt een continu te hoge cortisolwaarde. Wat jouw waarde is, kun je meten met een cortisol test.
De Cortisol test: je stressniveau meten
Met de cortisol test van Mijnlabtest.nl kun je eenvoudig je cortisol meten. Je ontvangt de test thuis en kunt hem gewoon zelf afnemen. En het is een speekseltest, dus je hoeft geen bloed te prikken. Bij de uitslag ontvang je persoonlijk advies om je cortisol waarde te verbeteren. Op hun website lees je specifieke informatie over de test.
Beoordeling website: ★★★★★ (4,6)
Tip: Omdat je cortisol waarde gedurende dag schommelt, wordt het aangeraden om twee testen te doen. Één in de ochtend en één in de middag. Zo krijg je preciezer inzicht in jouw cortisol niveau en type stress.
Te hoge cortisolwaarde
Heb jij het altijd ‘druk, druk, druk’? Ren je van de ene naar de andere afspraak? Sprint je elke week weer richting een nieuwe deadline? Grote kans dat jij een hoog cortisol niveau hebt. Tijd dus om een cortisol test te doen. Ja, ook als je het leuk vindt om altijd maar bezig te zijn. Cortisol verbetert namelijk je humeur. En helpt je om altijd maar door te blijven gaan. Totdat het dat niet meer doet.
Ineens slaat het om, dan wordt het teveel. De welbekende burn-out. Dat is het ultieme signaal van je lichaam dat je te ver bent gegaan. Maar ook lang daarvoor kun je een te hoog stressniveau al herkennen. Waarschijnlijk weet je al van jezelf dat je veel stress hebt, als je hier deze tekst leest. Maar toch. Hieronder een lijstje waar je een hoog stressniveau aan kunt herkennen.
Symptomen van een hoge cortisolwaarde
- Slecht slapen. Je valt moeilijk in slaap of wordt vaak wakker.
- Meer negatieve emoties. Je kunt prikkelbaar zijn in de ochtend, of je vaker somber, nerveus of angstig voelen.
- Vermoeidheid. Aan het eind van de ochtend ben je al ‘op’. Je moet jezelf steeds meer pushen om door te gaan. Je voelt je hyper en doodmoe tegelijk.
- Piekeren. Je hebt gedachten die eindeloos doorgaan als je wakker ligt of heel even niks te doen hebt.
- Hoge bloeddruk. Teveel cortisol kan zorgen voor een verhoogde bloeddruk.
- Gewichtsverandering. Door chronische stress kun je merken dat je sneller aankomt of juist veel afvalt.
Herken jij je in bovenstaande symptomen? Dan is het zinvol om een cortisol test te doen. Bijvoorbeeld de speekseltest van MijnLabtest.nl. Want meten is weten. Zo krijg je heel precies inzicht in jouw cortisolwaarde én advies om die te verlagen.
Invloed van andere hormonen: DHEA
De tegenhanger van cortisol is het anti-stresshormoon DHEA. Dit hormoon reguleert je cortisolspiegel. Hoe meer cortisol je lichaam aanmaakt, hoe meer DHEA er aangemaakt wordt om dat te reguleren. Je hebt DHEA dus nodig om weer tot rust te komen. Het heeft bewezen positieve effecten op het humeur en vermindert depressiviteit. DHEA ondersteunt het afweersysteem, verbetert je geheugen en helpt bij het verminderen van overgewicht.
Maar helaas wordt DHEA vooral door je lichaam aangemaakt als je tussen de 20 en 30 jaar bent. Daarna wordt de productie steeds minder. Dat betekent dus dat je vatbaarder wordt voor langdurige stress en extra moet oppassen voor een burn-out.
DHEA waarde als indicator voor burn-out
Bij langdurige stressklachten, zoals een burn-out, raakt je bijnier uitgeput. Je bijnier zorgt voor zowel de productie van cortisol als van DHEA. Bij chronische stress neemt vaak eerst de productie van cortisol sterk af. Pas daarna wordt ook DHEA niet goed meer aangemaakt. Door zowel je cortisol als DHEA waarde te bepalen, kan daarom een indicatie voor burn-out worden gegeven. Dit kun je zelf meten met een gecombineerde cortisol en DHEA speekseltest.
Gecombineerde Cortisol test + DHEA
Met de cortisol + DHEA test van Mijnlabtest.nl kun je zelf nauwkeurig je stressniveau meten. En of je een indicatie voor burn-out hebt. De test bevat twee cortisoltesten en een DHEA test. Beide hormonen worden in je speeksel gemeten. Geen gedoe met een naaldje dus. De test krijg je door de brievenbus. Je hoeft dan alleen met een rietje wat speeksel in een buisje te doen. Dit stuur je op naar het professionele laboratorium. Daarna ontvang je een rapport met jouw resultaten. Daarin staat ook uitleg over wat de waarden betekenen en adviezen over hoe je ze kunt verbeteren. Doordat je jouw cortisol op twee verschillende momenten meet, krijg je beter inzicht in het type stress dat je ervaart.
Beoordeling website: ★★★★★ (4,6)
Tip: Wil je alleen je DHEA waarde weten? Daar is ook een losse hormoontest voor te bestellen. Deze kost 45 euro bij MijnLabtest.nl.
Hoe werkt de cortisol test?
Het is heel eenvoudig om zelf een cortisol test te doen en zo je stressniveau te meten. Hieronder leggen we het stap voor stap uit.
- Kies eerst of je een goedkope cortisol test wil doen (bij MijnLabtest) of een uitgebreide stresshormoon test met DHEA meting (bij MijnLabtest).
- Je ontvangt de testkit thuis door de brievenbus.
- Was eerst je handen. Trek dan de meegeleverde handschoentjes aan voor extra hygiëne.
- Gebruik de rietjes uit de testkit om de buisjes tot de helft te vullen met speeksel.
- Plak een sticker op de buisjes met de dag en tijd van afname.
- Daarna doe je de buisjes in een zakje en in de meegeleverde envelop.
- Doe de envelop op de post. Een postzegel is niet nodig.
- Binnen 14 dagen ontvang je jouw resultaten en persoonlijke advies.
Je cortisolwaarde verlagen
Heb je een cortisol test gedaan en blijkt dat je cortisol waarde te hoog is? Of misschien juist te laag, omdat je bijnier al is uitgeput? Naast de persoonlijke adviezen die je bij je uitslag ontvangt, zijn er een aantal algemene tips om beter om te gaan met stress. Hiermee kun je jouw stressniveau verlagen en je cortisolspiegel hopelijk langzaam weer op het normale niveau brengen. Lees ook de informatie van huisartsen over stress op Thuisarts.nl
Blijf in beweging
Het is bewezen dat bewegen een goede manier is om het stressniveau te verlagen. Het is misschien lastig om te beginnen, maar na een stevige wandeling of pittige work-out voel je kalmte en voldoening. Probeer je stress er eens gezond uit te zweten. Over zweet gesproken: ook een dagje sauna of wellness doet wonderen.
Probeer te mediteren
Mediteren, ontspanningsoefeningen of spiritueel bezig zijn. Het zijn allemaal manieren om stress te verminderen. Ook met een nuchtere blik kun je het proberen. Het hoeft natuurlijk niet allemaal zweverig en raar te zijn. Sterker nog, meditatie is flinke hersengymnastiek.
… geloof je me niet? Dan is het lezen van het boek ‘Leven met de wind mee‘ van Jelle Hermus een aanrader. Hij legt je haarfijn uit hoe je leuker kunt leven en probeert je in 256 pagina’s te overtuigen om nou eindelijk eens een keer te beginnen met mediteren.
Begin met schrijven
Schrijven is een manier van verwerken. Laat je gedachten lekker de vrije loop en schrijf jouw frustraties of verhaal op een notitieblok. Het hoeft geen mooi verhaal te zijn, begin gewoon. Je zult merken dat je jouw zorgen daarna makkelijker los kunt laten. Want zo schrijf je ze letterlijk van je af. Dat geeft rust.
Knuffel meer!
Knuffelen met je geliefde, kinderen, familie, vrienden en vriendinnen, buren, de groenteman, wie dan ook: het werkt hartstikke goed om je stress te verminderen. Na 20 seconden knuffelen komt het gelukshormoon oxytocine vrij, waardoor je weer wat beter in je vel gaat zitten. Dat is ook een soort anti-stresshormoon dus.
Wees creatief
Kijk voor jezelf of er een hobby is die jou aanspreekt. Creatief bezig zijn is de perfecte afleiding voor je hersenen. Het zorgt ervoor dat je op een andere manier bezig bent, waardoor je helemaal op kunt gaan in je eigen werk. Je bent niet actief bezig met je zorgen, maar je bent bezig om jouw creativiteit tot uiting te laten komen op de manier waarop jij dat fijn vindt. Soms leidt dat ook weer tot nieuwe inzichten.
Ga op tijd naar bed (en laat je telefoon liggen!)
Een goede bedtijd routine is belangrijk voor het lichaam. Zet ’s avonds een wekker die je eraan herinnert dat het bedtijd is. Zorg dat je op zijn minst 7 à 8 uur slaap per dag pakt. Hierdoor komen je lichaam en geest beter tot rust en wordt je cortisolniveau vanzelf lager. Wat ook helpt, is om je smartphone niet mee naar de slaapkamer te nemen. Eindeloos scrollen en de blootstelling aan schermlicht zorgen ervoor dat je langer wakker blijft.
Denk aan jezelf
Een beetje stress is normaal en een druk leven hebben kan best leuk zijn. Maar teveel cortisol in je lichaam is echt niet gezond. Daarom is het belangrijk dat je voor jezelf weet wanneer je chronisch stress ervaart. En twijfel je of wil je bewijs, dan kun je die stress dus meten met een cortisol test. Wanneer dat nodig is, geeft je lichaam aan. Het is aan jou om er naar te luisteren.
