Je hebt zuurstof nodig om te leven. Jouw lichaam haalt zuurstof uit de lucht door in- en uit te ademen. Dit zuurstof komt in jouw longen terecht en wordt vanuit daar opgenomen in het bloed. Zuurstof is onmisbaar voor het menselijk lichaam omdat het nodig is voor het vrij maken van energie in onze cellen.
Inhoudsopgave
Wat is de saturatie of het zuurstofgehalte van jouw bloed?
Een laag zuurstofgehalte in je bloed leidt mogelijk tot kortademigheid of benauwdheid. Het zuurstofgehalte in je bloed wordt aangetoond met een percentage. Dit omdat het aangeeft hoeveel procent van de rode bloedcellen in jouw lichaam zuurstof aan zich gebonden heeft. Het percentage heet ook wel de (zuurstof)saturatie. Het zegt iets over het functioneren van je longen. Voor gezonde longen is een saturatiewaarde van 95 tot 100 procent normaal. Wanneer de waarde tussen de 90 en 94 procent ligt, is er sprake van een verlaagde waarde. Ook al zijn deze waardes lager dan normaal, er is nog geen reden om je zorgen te maken. Is de waarde onder de 90 procent, dan heb je een zuurstoftekort. Dit tekort heet ook wel desaturatie en is mogelijk schadelijk voor je gezondheid. Hoe lager de waarde, hoe groter de kans is dat er klachten zoals vermoeidheid, benauwdheid, onrustigheid en verwardheid opspelen.
Welk zuurstofgehalte is gezond?
Wanneer de saturatiewaarde hoger is dan 95 procent, dan heb jij een normaal gehalte zuurstof in jouw bloed. Wanneer deze waarde onder de 95 procent ligt, spreken we van een tekort. Een tekort wat in eerste instantie nog niet problematisch is, ligt tussen de 90 en 95 procent. Zakt dit percentage onder de 90 procent, dan is er sprake van een zuurstoftekort waarbij het noodzakelijk is om contact op te nemen met jouw huisarts.
Zouden saturatiewaarden kunnen verschillen tussen mensen?
Het is mogelijk dat de saturatiewaarden van verschillende mensen verschillen. Dit verschil bestaat voornamelijk tussen gezonde en minder gezonde mensen. De leeftijd van personen speelt geen rol in de eventuele verschillende saturatiewaarden. Voor alle leeftijden geldt dat een saturatiewaarde gezond is wanneer deze tussen de 95 en 100 procent ligt. Het is echter wel zo dat een lagere saturatiewaarde vaker voorkomt bij gezonde ouderen dan bij gezonde jongeren of jongvolwassenen. Kies er ongeacht eventuele klachten voor om informatie op te vragen bij jouw huisarts wanneer dit het geval is.
Te weinig zuurstof in het bloed: symptomen
Er zijn verschillende symptomen die als oorzaak een te laag zuurstofgehalte in jouw bloed hebben. Heb jij last van een of meerdere van onderstaande symptomen, neem dan contact op met jouw huisarts.
- Versnelde hartslag: wanneer jij een te lage zuurstofwaarde in jouw bloed hebt, komt het voor dat jouw hart constant of periodiek sneller klopt.
- Onrustigheid: te weinig zuurstof in je bloed zorgt voor onrust. Dit hangt samen met dat er de weinig zuurstof bij jouw hersenen komt.
- Vermoeidheid: door een zuurstoftekort moet je lichaam harder werken met minder middelen. Dit zorgt voor vermoeidheid en slaperigheid.
- Flauwvallen: naast vermoeidheid en slaperigheid is flauwvallen ook een verschijnsel dat optreedt. Flauwvallen is een reactie op zuurstoftekort in de hersenen. Maar flauwvallen is niet altijd het gevolg van een (chronisch) zuurstoftekort. Dit komt ook incidenteel voor.
- Bleekheid of een grauw gelaat: wanneer er sprake is van een zuurstoftekort wordt dit mogelijk zichtbaar in de gelaats uiting waarbij de kleur uit je gezicht verdwijnt.
Wat is de oorzaak van zuurstofgebrek in het bloed?
- Luchtwegen: voor een goede zuurstofwaarde is het belangrijk dat je luchtwegen goed functioneren. De hoofdreden voor het niet goed functioneren van de luchtwegen is een belemmering. Een voorbeeld van zo’n belemmering is een stukje eten dat vast komt te zitten. Dan wordt er minder ruimte over gelaten dan wenselijk waardoor er minder zuurstof overblijft voor opname in het bloed. Een andere vorm van belemmering is een zwelling van de luchtwegen door bijvoorbeeld een allergische reactie of verbranding in de luchtwegen.
- Ademhaling: wanneer de ademhaling niet geleidelijk verloopt, zorgt dit er mogelijk voor dat er minder zuurstof wordt opgenomen. Een niet geleidelijke ademhaling wordt veroorzaakt door stilstand van de ademhaling, het slecht functioneren van een of beide longen, kneuzingen of breuken in de ribben en door vergiftiging bij het inademen van giftige stoffen.
- Circulatie: een goede bloedcirculatie bevordert de zuurstofopname. Je hart is verantwoordelijk voor deze bloedcirculatie. Deze circulatie wordt ontregeld door een hartstilstand of shock. Door deze gebeurtenis ligt de circulatie voor een korte of langere periode stil. Hierdoor wordt er niet of nauwelijks zuurstof door het lichaam gepompt.
- Handicap: een (chronische) handicap zorgt mogelijk voor zuurstofgebrek. Voorbeelden van invaliditeit die dit als gevolg hebben zijn een bewustzijnsstoornis, hoofd- en hersenletsel en vergiftigingen zoals overmatig alcohol en/of drugsgebruik.
Hoe meet ik mijn zuurstofgehalte?
De meest doeltreffende manier om het zuurstofgehalte in het bloed te meten is door middel van een ABG-test. Voor deze test wordt er een bloedmonster genomen uit een slagader. Meestal is dit de slagader van de pols. Deze test is zeer nauwkeurig. Je kunt een ABG test laten doen in het ziekenhuis. Je kunt de test ook zelf uitvoeren met behulp van een klein apparaatje, een pulsoximeter. Dit apparaat heeft een klein klemmetje dat vaak aan de vinger wordt bevestigd. Het meet de zuurstofwaarde in het bloed op een indirecte manier door de absorptie van licht door de polsslag van een persoon te meten. Deze zelftest is minder nauwkeurig dan een ABG-test. De nauwkeurigheid van de test wordt bijvoorbeeld beïnvloed door vuile vingers, fel licht, nagellak en verschillende kleuren huidskleur.
Wanneer wordt mijn zuurstofgebrek problematisch?
Neem contact op met een arts als je:
- Ernstige en plotseling kortademigheid ervaart
- Kortademigheid ervaart in rust(stand)
- (Ernstige) kortademigheid ervaart die verergert tijdens inspanning of een fysieke activiteit
- (Plotseling) wakker wordt kortademigheid of een gevoel van verstikking
- Problemen ervaart met je ademhaling/ kortademigheid in combinatie met grote hoogtes of hoogteverschillen
Tips om zuurstoftekort in het bloed tegen te gaan
Vaak kunnen simpele aanpassingen in het dagelijks leven je helpen om een tekort aan zuurstof in je bloed tegen te gaan. Een aantal van deze aanpassingen zijn:
- Actief letten op ademhaling: merk jij wel eens dat jij jouw ademhaling niet onder controle hebt? Let hier dan op en probeer altijd door je neus in en door je mond uit te ademen. Vooral tijdens sporten of inspannen is dit een manier om jouw ademhaling gecontroleerd te laten verlopen.
- Uitrusten: uitrusten en ontspanning draagt bij aan een gezonde levensstijl. Dit verkleint de kans op een zuurstoftekort.
- Voeding: voeding heeft invloed op enorm veel elementen waaronder je zuurstofgehalte. Het volgen van een voedzaam dieet met veel fruit, volle granen, magere eiwitten en groenten draagt bij aan een goede zuurstofwaarde. Vermijd hierbij (overtollig) zout.
- Hydratatie: hydrateren door middel van water is goed voor een hoop. Zo ook voor het op peil houden van jouw zuurstofwaarden.
- Beweging: beweging zorgt voor een goede circulatie in de bloedbaan. Hierdoor wordt het zuurstof goed opgenomen.
- Stoppen met roken: wanneer je rookt is stoppen met roken een bewuste keuze die ervoor zorgt dat jouw zuurstofgehalte verbetert.
Veel gestelde vragen
Welke aders in het lichaam zijn zuurstofrijk?
De meeste slagaders in het lichaam bevatten bloed dat rijk is aan zuurstof. Dit bloed is lichtrood van kleur. De linkerkamer van het hart pompt het bloed dat rijk is aan zuurstof door jouw lichaam. De benaming hiervan is de grote bloedsomloop. Wanneer de cirkel rond is stroomt het bloed dat dan arm is aan zuurstof terug naar het hart. Daar gaat het de kleine bloedsomloop in waarbij het langs de longen stroomt en weer wordt gevuld met zuurstof.
Welke aders in het lichaam zijn zuurstofarm?
De kleur van bloed dat weinig zuurstof bevat is donkerrood. In het lichaam bevindt zich maar één slagader die zuurstofarm bloed vervoert en dat is de longslagader. Deze slagader vervoert het bloed van het hart naar de longen zodat het daar kan worden aangevuld met zuurstof. De longslagader heeft een functie binnen de kleine bloedsomloop.
Bronnen
1 Perioperative desaturation: incidence, causes, management and outcome.
