Een hoge bloeddruk ontstaat wanneer de weerstand tegen de natuurlijke bloedstroom in voor een langere tijd hoger is dan de natuurlijke bloedstroom zelf. Wanneer je langdurig rondloopt met een hoge bloeddruk kan dit voor lichamelijke problemen zorgen, waaronder hart- en vaatziekten. Lees verder in dit artikel of een hoge bloeddruk gevaarlijk is, hoe je het kunt herkennen en hoe je een hoge bloeddruk voorkomt.
Inhoudsopgave
Hoe werkt “bloeddruk”?
De bloeddruk is de druk van het bloed die tegen de wanden van de slagaders aanduwt. De slagaders zijn de aders in het lichaam die jouw bloed vervoeren van het hart naar andere organen en delen van het lichaam. Normaal gesproken stijgt en daalt je bloeddruk de hele dag door. Maar hoe kun je een hoge bloeddruk1 herkennen? Veel mensen hebben te maken met een hoge bloeddruk, maar niet altijd wordt dit opgemerkt. De symptomen2 vallen namelijk niet erg op en de klachten hoeven niet ernstig te zijn. Om meer te weten over een te hoge bloeddruk, moet je het verschil tussen bovendruk en onderdruk weten.
Je bloeddruk bestaat uit een bovendruk en een onderdruk. De bovendruk zegt iets over de mate waarin het bloed door het lichaam wordt gepompt en de onderdruk heeft de maken met de tegendruk. Dit is ook de reden waarom een bloeddruk altijd wordt weergegeven met twee verschillende getallen. Je bloeddruk meten gaat via een bloeddrukmeter. Je huisarts heeft een bloeddrukmeter of je kan er zelf een bestellen.
Wat is een hoge bloeddruk?
Het is mogelijk om een lage, normale en hoge bloeddruk te hebben. Vanaf je veertigste heb je een grotere kans op een hoge bloeddruk dan op een jongere leeftijd. We spreken over een lage bloeddruk wanneer de bovendruk lager is dan 100 samen met dat de onderdruk lager is dan 60. We spreken over een hoge bloeddruk wanneer de bovendruk 180 is of hoger samen met dat de onder druk 190 is of hoger. Alles daar tussenin, zoals een bloeddruk van 140 en 80 is een normale bloeddruk. In de tabel hieronder kun je bekijken wat jouw bloeddruk zegt over het stadium.
| bovendruk(systolisch) | onderdruk(diastolisch) | Betekenis bloeddruk niveau |
| < 120 | < 80 | Lage bloeddruk |
| 120 – 129 | 80 – 84 | Ideale bloeddruk |
| 130 – 139 | 85 – 89 | Normale bloeddruk |
| 140 – 159 | 90 – 99 | Lichte hoge bloeddruk |
| 160 – 179 | 100 – 109 | Matige hoge bloeddruk |
| > 180 | > 110 | Ernstig hoge bloeddruk |
Hoe meet je je bloeddruk?
Het is normaal dat je bloeddruk varieert gedurende de dag. Je kunt achterhalen wat de hoogte van jouw bloeddruk is door deze te meten. Als je wilt weten wat de hoogte van je bloeddruk is op verschillende momenten van de dag kun je deze ’s ochtends, s’ middags en ‘s avonds meten. Overdag heb je meestal een hogere bloeddruk, dit komt doordat je overdag meer inspanning verricht. Ook spanning, stress en voeding kunnen invloed hebben op de hoogte van je bloeddruk. Hierdoor is een enkele meting niet altijd even betrouwbaar. Voor een realistisch beeld van jouw bloeddruk meet je deze op verschillende momenten van de dag. Voor een realistisch beeld van je bloeddruk is het ideaal om deze meerdere malen te meten op verschillende momenten van de dag.
Wanneer is een hoge bloeddruk gevaarlijk?
Een langdurige hoge bloeddruk is gevaarlijk omdat dit de kans op hart- en vaatziekten verhoogt. Uiteindelijk kan dit leiden tot een beroerte of een hartinfarct. Het herkennen van een te hoge bloeddruk is niet altijd even eenvoudig. Ook zijn de symptomen niet voor iedereen hetzelfde. Dit maakt het hebben van een te hoge bloeddruk erg gevaarlijk. Trek daarom bij twijfel altijd aan de bel. We spreken over een gevaarlijk hoge bloeddruk wanneer de bovendruk hoger is dan 140 en de onderdruk hoger dan 90. Wordt er op meerdere momenten zo een hoge bloeddruk gemeten, neem dan contact op met je huisarts (mocht je dit nog niet gedaan hebben).
Bloed hypertensie?
Een ander woord voor een hoge bloeddruk is hypertensie. Vandaar dat wij spreken over bloed hypertensie wanneer er sprake is van een hoge bloeddruk. Hypertensie komt in Nederland vaak voor: ongeveer 1 op de 4 Nederlanders kampt ermee. Hieronder zullen drie verschillende vormen van hypertensie worden toegelicht inclusief symptomen.
- Primaire hypertensie: ook wel essentiële hypertensie, is de meest voorkomende vorm van een hoge bloeddruk (90 tot 95 procent). De oorzaak is veelal onbekend. Het enige verband dat wordt gevonden is erfelijk. Bij deze variant komt het namelijk vaak voor dat er meerdere gevallen van een hoge bloeddruk te vinden zijn binnen de familie.
- Secundaire hypertensie: bij deze vorm van hypertensie is er wél een verklaring voor de hoogte van de bloeddruk. Voorbeelden van verklaringen zijn onder andere slaapapneu, overgewicht, ziektes aan de nieren of urinewegen, een afwijking aan de slagaders van de nieren en een overmatige inname van drop, zout of zoethoutthee.
- Zwangerschapshypertensie: wanneer vrouwen voor het eerst zwanger zijn, is het mogelijk dat zij last krijgen van zwangerschapshypertensie. Deze gezondheidsklachten vormen een risico voor zowel moeder als kind. Moeders kunnen als klachten last krijgen van hun nieren en lever. Daarbij neemt de kans op afwijkingen en/of bloedstollingen toe waardoor de kans op een beroerte groter wordt. Ook is het mogelijk dat de bloedtoevoer naar de placenta (moederkoek) afneemt. Dit kan de conditie en groei van de baby mogelijk negatief beïnvloeden. Heftigere vormen van zwangerschapshypertensie zijn onder ander zwangerschapsvergiftiging en eclampsie. Bij deze ziektes is het mogelijk dat zij gepaard gaan met orgaanschade en/of verschillende bloedafwijkingen.
Wat zijn mogelijke gevolgen van een gevaarlijk hoge bloeddruk?
Wanneer je bloeddruk te hoog is, is het mogelijk dat je bloedvaten en hart als eerste extra worden belast. Ook andere organen, zoals de hersenen, nieren en ogen kunnen extra belast worden. Een verhoogde bloeddruk die voor een langere tijd aanhoudt, kan uiteindelijk voor een aantal ernstige en mogelijk levensbedreigende gezondheidsaandoeningen zorgen, zoals:
- Hartaanval
- Hartaandoening
- Hartfalen
- Nierziekte
- Beroertes
Wanneer er sprake is van een hoge bloeddruk kunt je al door deze een klein beetje te verlagen de risico’s op deze gezondheidsaandoeningen laten afnemen.
Wat kan ik doen om een gevaarlijk hoge bloeddruk tegen te gaan?
Wanneer je last hebt van een hoge bloeddruk zijn er twee verschillende manieren om dit tegen te gaan. De ene is door (simpele) aanpassingen te maken in je dagelijkse levensstijl. Denk daarbij aan voeding, beweging en (genoeg) rust. Een andere manier om je bloeddruk te verlagen is door middel van het gebruik van medicijnen.
Verandering in levensstijl
Op het gebied van een andere levensstijl zijn er veel dingen die je kunt aanpassen of veranderen.
- Roken: stoppen met roken zal de mogelijke daling van je (hoge) bloeddruk stimuleren.
- Gezond gewicht: een gezond gewicht bevordert de normale hoogte van de bloeddruk. Ga bij overgewicht mogelijk met jouw dokter of een diëtiste in gesprek over een plan voor gewichtsverlies. Daarnaast is het ook belangrijk dat je niet te weinig weegt.
- Gezond dieet: zorg ervoor dat je op een dagelijkse basis voldoende groente en fruit tot je neemt.
- Alcoholgebruik: probeer te inname van alcohol te beperken.
- Voldoende rust: luister naar je lichaam en geest wanneer het seintjes geeft dat het moet is. Door hiernaar te luisteren zal stress en spanning afnemen en dit bevordert de natuurlijke hoogte van de bloeddruk.
Medicijnen
Het komt vaak voor dat het aanpassen van de levensstijl niet voldoende is om de bloeddruk tot een gewenste hoogte te laten dalen. Je kunt echter niet zomaar zelf besluiten dat je medicijnen wilt gebruiken om een hoge bloeddruk tegen te gaan. Dit gaat altijd in overleg met je arts. Die zal dan waarschijnlijk bloeddrukverlagers voorschrijven. De keuze van een arts om bloeddrukverlagers voor te schrijven hangt af van onder andere de hoogte van de bloeddruk en de kans op hart- en vaatziekten. De keuze van een arts om deze medicijnen voor te schrijven hangt vaak samen met meerdere factoren. Deze factoren zijn onder andere de hoogte van de bloeddruk op het moment en de eventueel bestaande kans op hart- en vaatziekten.
Hoe weet ik of ik een gevaarlijk hoge bloeddruk heb?
Vaak hebben mensen met een hoge bloeddruk niet door dat zij te maken hebben met een hoge bloeddruk. Het is niet zo dat een hoge bloeddruk altijd samengaat met het ervaren van klachten. Het kan jaren duren voordat een hoge bloeddruk wordt opgemerkt. Bij een ernstig verhoogde bloeddruk worden klachten vaker en eerder opgemerkt. Klachten die optreden en in het dagelijks leven makkelijk worden herkend zijn onder andere hoofpijn en oogklachten. Deze belemmeren het dagelijks functioneren, vandaar dat dit sneller kan worden opgemerkt.
Veel gestelde vragen
Hoe kun je de hoogte van je bloed meten?
Er zijn veel verschillende plekken waarop je jouw bloeddruk kunt laten testen. Zo kan dit bij jouw (eigen) huisarts en in het ziekenhuis. Maar ook bij de apotheek is het mogelijk om je bloeddruk op te laten meten. Verder is het op sommige werkplekken ook mogelijk en is er op evenementen ook altijd materiaal beschikbaar om de bloeddruk te meten. Als laatste is het ook mogelijk om je eigen bloeddruk thuis met een bloeddrukmeter te meten met een kit speciaal gemaakt voor het meten van je eigen bloeddruk.
Hoelang duurt de uitslag van de test?
Je hebt de uitslag met de hoogte van je bloeddruk vrijwel direct. De band om je arm trekt zich strak waardoor de onder- en bovendruk vastgesteld worden. Wanneer de band zich weer ontspant kun je wanneer deze weer helemaal los zit op het gebruikte apparaatje aflezen wat je bloeddruk precies is.
